AI en auteursrecht: mag jouw creatie zomaar gebruikt worden als trainingsdata?
OpenAI veroordeeld in Duitsland: een belangrijk precedent
Onlangs oordeelde een Duitse rechter dat OpenAI auteursrechten heeft geschonden door negen popliedjes te gebruiken bij de training van hun AI-model. Deze uitspraak is geen alleenstaand geval, maar een signaal dat de juridische realiteit stilaan inhaalt wat jarenlang een ‘grijze zone’ leek.
Wat betekent dit voor bedrijven die vandaag AI inzetten? Wat mag je juridisch gezien wél en niet doen bij het trainen of gebruiken van AI?
We lichten de belangrijkste juridische aandachtspunten toe.
Auteursrechtelijke bescherming bij AI-training
De kernvraag is eenvoudig: mag je auteursrechtelijk beschermd materiaal gebruiken om een AI-model te trainen?
In veel gevallen gaat het over datasets vol teksten, afbeeldingen of muziek waarvan de rechten niet bij jou liggen. Dat is problematisch: zodra het materiaal meer is dan puur functioneel en een zekere creativiteit bevat, is het auteursrechtelijk beschermd. Het trainen van AI op zulke werken zonder toestemming kan dus leiden tot inbreuken, zoals het Duitse arrest aantoont.
In sectoren zoals media, marketing of softwareontwikkeling is dit risico bijzonder groot.
Morele rechten van auteurs: stijl is niet vrij van rechten
Naast het klassieke auteursrecht spelen ook de morele rechten een rol.
Denk aan het gebruik van een herkenbare stijl, stemgeluid of beeldtaal van een artiest of maker.
Een AI die ‘schrijft zoals’ of ‘zingt als’ kan ook zonder directe kopie toch botsen met deze rechten.
De Duitse rechter oordeelde dat het respect voor de originele makers onvoldoende was gegarandeerd in de manier waarop OpenAI de modellen trainde.
Aansprakelijkheid: wie is verantwoordelijk?
Wanneer AI een werk genereert dat lijkt op een beschermd origineel, wie draagt dan de juridische verantwoordelijkheid? De softwareontwikkelaar? De gebruiker die prompt? De onderneming die het commercieel inzet?
Zonder duidelijke afspraken en risicoanalyse kan het antwoord al snel ‘de onderneming’ zijn. En dus: jouw bedrijf.
Licenties en compliance: hoe vermijd je juridische valkuilen?
Bedrijven die AI ontwikkelen of gebruiken, moeten nagaan of hun trainingsdata correct gelicentieerd zijn.
Dit geldt ook voor extern aangekochte modellen of tools: Weet jij waarop het model getraind is?
Daarnaast is er ook het compliance-aspect. De Europese AI Act en bestaande wetgeving leggen een grotere transparantie- en zorgplicht op bij het inzetten van AI-technologie.
Impact op bedrijven: juridische claims, reputatieschade, vertraging
Voor ondernemingen die AI inzetten voor copywriting, design, klantinteractie of productontwikkeling, zijn de gevolgen reëel:
Indirecte aansprakelijkheid bij hergebruik van AI-output die op inbreuk rust.
Verlies van IP-rechten op creaties die ‘besmet’ zijn met illegale datasets.
Reputatieschade bij klanten of gebruikers die auteursrechtenschending vaststellen.
AI biedt kansen, maar ook juridische verantwoordelijkheden
AI is een revolutionaire technologie, maar geen vrijgeleide om bestaande rechten te negeren.
De recente veroordeling van OpenAI is een wake-upcall.
Niet alleen voor techreuzen, maar ook voor lokale bedrijven en KMO’s die met AI aan de slag gaan.
Kortom: wie inzet op schaalbaarheid en betrouwbaarheid met AI, bouwt best op een juridisch stevig fundament.
Wil je weten of jouw AI-gebruik juridisch sluitend is?
Bij LEAGL combineren we technologiekennis met een praktische juridische aanpak.
Neem gerust contact op voor een vrijblijvende screening of advies.